Parki Narodowe w Polsce
Parki narodowe w Polsce są ostatnimi bastionami dzikiej przyrody, w których ingerencja człowieka ograniczona jest do absolutnego minimum. Tereny parków rokrocznie przyciągają rzesze turystów, spragnionych kontaktu z naturą. Dowiedz się więcej o polskich parkach narodowych i dołącz do grona ich wielbicieli.
Co to są parki narodowe?
Zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody z 2004 roku, wszystkie parki narodowe w Polsce są tworzone na terenach o wyjątkowych walorach przyrodniczych, kulturowych, społecznych, naukowych i edukacyjnych, przy czym obszar parku powinien zajmować powierzchnię co najmniej 1000 ha.
Ich rolą jest zachowanie i odtworzenie znajdujących się na ich terenie form przyrody ożywionej i nieożywionej.
Kiedy powstał pierwszy park narodowy w Polsce?
Prekursorem tworzenia parków narodowych były Stany Zjednoczone. To tam w 1872 roku powstał słynny Park Narodowy Yellowstone. Do Polski idea ta przywędrowała w początkach XX wieku, co zaowocowało utworzeniem w 1932 roku Pienińskiego Parku Narodowego – jest to najstarszy park narodowy w Polsce.
Lokalizacja parków narodowych w Polsce
Pierwszy park narodowy został utworzony jeszcze przed wojną, a kolejne z oczywistych względów powstawały dopiero po jej zakończeniu. Ile jest parków narodowych w Polsce w chwili obecnej? Aktualnie na terenie Polski wyznaczonych jest 23 terytoriów o tym statusie. Mapa parków narodowych w Polsce obrazuje ich nierównomierny rozkład na obszarze kraju. Wynika to mniej z kondycji przyrodniczej danego rejonu, a bardziej z trudnej procedury prawnej tworzenia parków.
Parki narodowe w Polsce – najważniejsze informacje
Jak już wspomniano, mamy w kraju 23 parki narodowe. Postanowiliśmy, choć pokrótce, omówić parki narodowe w Polsce. Opis każdego z nich może być pomocny w wyborze celu wyprawy.
Liczymy na to, że każdy z Was odnajdzie wśród nich coś godnego uwagi.
Które parki narodowe znajdują się w górach?
Karkonoski Park Narodowy
Park Karkonoski znajduje się na Dolnym Śląsku przy granicy z Czechami. Należy do niego większa część Głównego Grzbietu Karkonoszy, a także Wodospad Szklarski. Teren Parku to w większości lasy, zamieszkane przez liczne gatunki ssaków i ptaków. Wśród tych pierwszych szczególnie interesujący jest muflon śródziemnomorski oraz stopniowo powracające wilki i rysie. Charakterystycznymi dla Parku ptakami są cietrzew, włochatka, sóweczka, głuszec i wiele innych gatunków. Prócz tego, fauna Karkonoszy to ogromna różnorodność owadów, bezkręgowców oraz roślin.
Park Narodowy Gór Stołowych
Ten położony na Dolnym Śląsku park zajmuje część Gór Stołowych oraz Wzgórz Lewińskich, granicząc z czeskim parkiem krajobrazowym. Ekosystem Parku to lasy, łąki i torfowiska. Żyją wśród nich liczne gatunki roślin i zwierząt. Do najbardziej charakterystycznych należą jeleń szlachetny, puchacz, sóweczka, bocian czarny, traszka górska, popielica. Będąc tam koniecznie należy odwiedzić Szczeliniec Wielki!
Babiogórski Park Narodowy
Park położony jest w Małopolsce, obejmuje obszar Babiej Góry i okolice. Część jego terenu zajmują lasy o charakterze pierwotnym. Występują tam rzadko spotykane w innych regionach kraju gatunki roślin, np. rogownica alpejska, tojad morawski, tocja karpacka. Charakterystyczne zwierzęta to niedźwiedź, wilk i ryś.
Gorczański Park Narodowy
Gorczański PN położony jest na terenie Małopolski i obejmuje swym obszarem centralną część Gorców. Większość powierzchni Parku zajmują lasy z licznie występującymi, ponad stuletnimi egzemplarzami. Cenne są łąki kwietne, których zachowanie jest jednym z priorytetów działalności Parku. Na jego terenie występują liczne gatunki roślin i zwierząt, wśród tych ostatnich przykuwają uwagę orzeł przedni, żbik europejski, popielica, niedźwiedź brunatny, wilk szary, ryś euroazjatycki, liczne gatunki nietoperzy i ryb.
Tatrzański Park Narodowy
Parki narodowe w Polsce są reprezentowane między innymi przez Tatrzański Park Narodowy. Zajmuje on cały obszar Tatr i część przyległych terenów leśnych, granicząc ze słowackim parkiem narodowym. Na jego terenie występują rośliny i zwierzęta, których nie można spotkać w żadnym innym rejonie świata. Należą do nich kozica tatrzańska, świstak tatrzański, a z roślin – warzucha tatrzańska. Oprócz tego spotkamy tam niedźwiedzia brunatnego, rysia, orła przedniego.
Magurski Park Narodowy
Park znajduje się na terenie Podkarpacia i Małopolski, jego tereny zajmują lasy, łąki i pastwiska. Należą do niego masyw Magury Wątkowskiej, pasmo Dziamery i Ostrej Góry, a także południowa część Magury Małastowskiej. Spotkać tam można między innymi niedżwiedzia, borsuka, żbika, wilka, orła przedniego, bociana czarnego.
Bieszczadzki Park Narodowy
Park ten obejmuje teren Bieszczad Zachodnich, charakterystyczne są dla niego przede wszystkim lasy i połoniny. Wśród roślin występują liczne endemity charakterystyczne dla Karpat. W Bieszczadzkim Parku występują najliczniejsze w kraju populacje wilka, niedźwiedzia brunatnego, jelenia szlachetnego i rysia. Liczne są również gatunki rzadkich w kraju i Europie ptaków – orzeł przedni, orlik krzykliwy, puszczyk uralski. Jest to jeden z nielicznych regionów, gdzie występują węże Eskulapa.
Świętokrzyski Park Narodowy
Park ten obejmuje swym terenem najwyższą część Gór Świętokrzyskich – Łysogóry. Nazwa ta pochodzi od gołoborzy, czyli pokrywających zbocza gór rumowisk skalnych, pozbawionych roślinności. Charakterystyczne dla Parku gatunki roślin to jodła i modrzew polski. W obrębie fauny występują z kolei relikty z epoki lodowcowej, które przetrwały do dnia dzisiejszego – głównie ślimaki, owady oraz jeden gatunek płaza.
Pieniński Park Narodowy
Park Pieniński zajmuje część terenów Pienin Właściwych: Pieniny Czorsztyńskie, Masyw Trzech Koron, Pieninki i Przełom Dunajca. Występują tam liczne gatunki zwierząt i roślin – wśród tych ostatnich również endemity. Dzięki licznym jaskiniom Pieniny to raj dla nietoperzy. Na terenie parku występuje aż 15 gatunków tych ssaków.
Ojcowski Park Narodowy
Żadne inne parki narodowe w Polsce nie posiadają tak ciekawych formacji skalnych w połączeniu z licznymi jaskiniami i grotami. Ojcowski PN zlokalizowany jest na Wyżynie Krakowsko – Częstochowskiej. Posiada bogaty i zróżnicowany świat fauny i flory.
Parki narodowe w pojezierzach, dolinach rzek i rozlewiskach
Biebrzański Park Narodowy
Dotychczas omawialiśmy górskie parki narodowe. Polska jednak może się poszczycić również parkami zlokalizowanymi w innego typu krajobrazach. Doskonałym przykładem jest Biebrzański PN położony na Podlasiu. Obejmuje on tereny torfowisk Kotliny Biebrzańskiej oraz niewielkiej części Wzgórz Sokólskich. Obecnie jest to największy park narodowy w Polsce znany w całej Europie z unikalnych obszarów wodno – błotnych, będących siedliskiem wielu gatunków roślin i zwierząt – przede wszystkim ptaków. Wiosną 2020 roku głośna stała się sprawa pożaru Biebrzańskiego Parku, który pochłonął około 9% jego obszaru i przetrzebił populację wielu cennych gatunków roślin i zwierząt.
Park Narodowy „Bory Tucholskie”
PN Bory Tucholskie leży w województwie zachodnio – pomorskim. Tereny Parku to przede wszystkim lasy i jeziora – znajduje się ich tam aż 21. Ukształtowanie terenu jest charakterystyczne dla okresu lodowaceń.
Drawieński Park Narodowy
Drawieński PN leży na Pojezierzu Pomorskim i zajmuje dolinę rzeki Drawy, jej dopływ oraz fragmenty Puszczy Drawskiej wraz z łąkami, jeziorami i torfowiskami. Występuje tam ogromnie zróżnicowana roślinność, rzadko spotykana w innych regionach kraju. W wodach żyją takie gatunki ryb jak minóg rzeczny, łosoś, czy troć. Spośród ptaków wymienić warto kormorana, gągoła, kobuza.
Narwiański Park Narodowy
Narwiański PN znajduje się na Podlasiu, a większość jego terytorium zajmują rozlewiska oraz siedliska lądowe i bagienne, utworzone przez Narew. Ze względu na licznie występujące gatunki ptaków jest to raj dla ornitologów.
Poleski Park Narodowy
Poleski PN leży w województwie lubelskim, jego teren zajmują przede wszystkim bagna, torfowiska i jeziora, a także kompleksy leśne. Unikatowa jest szczególnie fauna i flora charakterystyczna dla torfowisk.
Park Narodowy „Ujście Warty”
Park ten obejmuje tereny rozlewiska rzeki Warty. Na obszarze tym występują łąki, pastwiska i tereny podmokłe, będące siedzibą licznych gatunków ptaków wodnych i błotnych. Parki narodowe w Polsce często są pełne turystów, jednak tutaj jest ich zdecydowanie mniej – w tym miejscu rządzi cisza i spokój.
Roztoczański Park Narodowy
Roztoczański PN leży w województwie lubelskim, a w jego granicach znajdują się tereny Roztocza Tomaszewskiego o największych walorach przyrodniczych. Obszary te, to przede wszystkim lasy, prócz tego łąki, rzeki i torfowiska. Występuje tam sporo rzadkich gatunków bezkręgowców. Prócz tego prowadzona jest hodowla zachowawcza tarpana, który jest symbolem Parku.
Wielkopolski Park Narodowy
Wielkopolski PN leży na południe od Poznania, nad Wartą, w jego centrum znajduje się Jezioro Góreckie. Tereny Parku to przede wszystkim lasy, w których najliczniejszymi przedstawicielami zwierząt są bezkręgowce.
Wigierski Park Narodowy
Wigierski PN leży na Pojezierzu Suwalsko-Augustowskim, obejmując swym obszarem 42 jeziora wraz z przylegającymi rozlewiskami, większymi i mniejszymi ciekami i łąkami. Jedną z atrakcji Parku jest możliwość rejsu po jeziorze Wigry łodzią o przeszklonym dnie.
Parki narodowe na terenach leśnych
Kampinoski Park Narodowy
Kampinoski PN leży w Kotlinie Warszawskiej i stanowi jedyny park narodowy centralnej Polski. Jego obszar zajmowany jest głównie przez lasy, w których żyją różnorodne gatunki zwierząt, a także prowadzona jest hodowla żubrów.
Białowieski Park Narodowy
Białowieski PN leży w województwie podlaskim i zajmuje centralną część Puszczy Białowieskiej. Znajduje się w nim, ostatni w niżu Europy, las o charakterze pierwotnym, którego flora i fauna jest unikatowa w skali polskiej i europejskiej.
Które parki narodowe leżą nad morzem?
Słowiński Park Narodowy
Niewiele jest państw mających na swym terenie nadmorskie parki narodowe. Polska może się pochwalić wyjątkowo pięknym i wartościowym pod względem przyrodniczym Parkiem Słowińskim. Leży on w województwie pomorskim, a jego teren obejmuje głównie Mierzeję Łebską. Charakterystyczne są dla niego szerokie, rozległe plaże oraz wydmy.
Woliński Park Narodowy
Woliński PN obejmuje część wyspy Wolin wraz z częścią przyległych terenów morskich. Bogactwem wyspy są liczne gatunki fauny i flory morskiej, a także ptactwo. Oprócz tych na stałe zasiedlających teren Parku, zimuje lub odpoczywa tam wiele gatunków ptaków migrujących.
Cieszmy się z tego co mamy i… walczmy o więcej
Parki narodowe w Polsce to obecnie 23 obszary objęte ochroną. Jednakże warto pamiętać o tym, że od 2001 roku nie został utworzony ani jeden nowy park. Korzystajmy więc z dobrodziejstw tych, które już istnieją, a przy okazji – starajmy się zawalczyć o utworzenie kolejnych.
